Γενικά
Σφακιά ονομάζουμε την νότιο-ανατολικη περιοχή του Νομού Χανιών αλλά και την Χωρά Σφακιών. Τα Σφακιά βρίσκονται στην νότιο-δυτική άκρη της Κρήτης , βρέχονται από το Λιβυκό πέλαγος και απέχουν από τα Χάνια 74 χλμ. Είναι η ποιο αραιοκατοικημένη περιοχή σε όλη την Ελλάδα, έχει έκταση 468τ.χλμ και πληθυσμό 2485 κατοίκους. Στα Σφακιά απλώνονται τα Λευκά Όρη ή Μαδάρες με ύψος 2452μ., καθώς και αρκετοί ορεινοί όγκοι, που κάνουν το έδαφος βραχώδες και απότομο. Στα Σφακιά και προς το μέρος του Λιβυκού πελάγους σχηματίζεται το φαράγγι της Σαμαριάς που είναι γνωστό για την άγρια ομορφιά του και για το αγρίμι Κρι-Κρι.
Άλλα φαράγγια στα Σφακιά είναι το φαράγγι της Ελυγιάς, του Κλάδου, της Ίμπρου, του Ασφένδου, του Καλλικράτη, το Σφακιανό, της Αράδαινας και το φαράγγι τα Δώματα.
Τα Σφακιά περιλαμβάνουν τα χωριά: Χώρα Σφακιών, Αγία Ρούμελη, Άγιο Ιωάννη, Άγιο Νεκτάριο, Ανώπολη, Αράβενα, Αργούλες, Άσφενδος, Βούβας, Βρασκάς, Ίμπρος, Καλλικράτης, Καψόδασος, Κομιταδές, Λιβαδιανά, Λουτρό, Μούρι, Νομικιανά,Ασκύφους, Πατσιανός, Ροδάκινο, Σαμαριά, Σκαλωτή και Φραγκοκάστελλο.
Οι κάτοικοι των Σφακιών ασχολούνται κυρίως με την κτηνοτροφία. Τα Σφακιά έχουν την δική τους θέση στην ιστορία του τόπου μας χάρη στους αγώνες των κάτοικων κατά των Τούρκων. Επίσης τα Σφακιά έμειναν σχεδόν απάτητα από κάθε λογής- λογής κατακτητές γιατί τόσο η παλικαριά των κατοίκων όσο και η διαμόρφωση του εδάφους(βραχώδες), τα έκανε απόρθητα φρούρια. Kύρια χαρακτηριστικά των Σφακιανών είναι το ψήλο ανάστημα τους, η σχετική βραχυκεφαλία, το ευρύ για την κλίμακα της Μεσογείου πρόσωπο και τέλος η απίστευτη ευκινησία τους.

                                 

Καταγωγή
Οι Σφακιανοί αυτοπροσδιορίζονται ως απόγονοι των Δωριέων (φυλή η οποία εγκαταστάθηκε στην Κρήτη το 1100πχ.). Το θάρρος των Σφακιανών , η έφεση τους στην χρήση των όπλων και το απρόσιτο και δύσβατο έδαφος τους προφύλαξε από την ανάμιξη με τους λογής-λογής κατακτητές της Κρήτης. Εξετίας του δύσβατου οι εχθροί δύσκολα μπορούσαν να τους κατακτήσουν. Από την άλλη πάλι επειδή οι Σφακιανοί ζούσαν απομονωμένοι δεχόταν δύσκολα επιδράσεις(θετικές ή αρνητικές) από των έξω κόσμο. Οι Σφακιανοί δεν αναμιχθήκαν ούτε με τους Άραβες ούτε με τους Ενετούς. Όσο αφορά την Τουρκοκρατία η αντιπάθεια προς τον κατακτητή ήταν κάτι το αδιαπραγμάτευτο. Τα Σφακιά ήταν η μονή επαρχία του νησιού χωρίς εποίκους από τους κατακτητές.


Όνομα
Για το όνομα Σφακιά υπάρχουν τρις εξηγήσεις: -Σφακιά από τις πικροδάφνες, που στη Κρήτη λέγονται ΄΄σφάκες΄΄. Υπάρχει και η έκφραση είναι σφάκα, δηλαδή πολύ πικρό. - Σφακιά =χώρα των φαραγγιών από τη λέξη ΄΄σφαξ΄΄, που σημαίνει γήινο χάσμα, κάτι που ταιριάζει απόλυτα στα Σφακιά με τα πολλά και βαθιά φαράγγια. -Η Τρίτη εκδοχή υποστηρίζει ότι η Χώρα Σφακιών αρχικά λεγόταν Σφηκιά και με παραφθορά έγινε Σφακιά.
Γεγονός είναι παντός ότι είναι άγνωστο ποια από τις παραπάνω εκδοχές είναι η πραγματική.

Χατζηνικολάκης Νίκος